Zonder I&A geen innovatie

Theo Vens

Het is vandaag de dag ondenkbaar dat gewerkt wordt zonder geautomatiseerde informatiesystemen. Dat geldt zeker ook binnen de zorg. Dankzij ICT zijn de afgelopen decennia grote innovaties tot stand gekomen. Van applicaties op smartphones (een alledaags voorbeeld; Van parkeergeld betalen op het ziekenhuisterrein) tot hoogwaardige medische innovaties (bijvoorbeeld; zelfmeetoplossingen voor diabetes patiënten of voor COPD monitoring).


Het is vandaag de dag ondenkbaar dat gewerkt wordt zonder geautomatiseerde informatiesystemen en dat geldt ook binnen de zorg. Dankzij ICT zijn de afgelopen decennia grote innovaties tot stand gekomen; van applicaties op smartphones (zoals parkeergeld betalen op het ziekenhuisterrein) tot hoogwaardige medische innovaties (zoals zelfmeetoplossingen voor diabetes patiënten of voor COPD monitoring). Medische innovaties vinden ook op grote schaal plaats binnen de zorg en worden mede mogelijk gemaakt dankzij de vele technologische ontwikkelingen op het vlak van ICT. De digitale opslag van patiëntgegevens is inmiddels gemeengoed. Ook de beelden (foto’s) zijn verhuisd van film naar digitale archieven. Wij maken met de smartphone betere foto’s dan menig camera van enkele jaren terug. Grote technologische bedrijven (o.a. Apple, Google en ook Philips) leggen zich meer en meer toe op medische technologie.

De vraag is of al deze veranderingen het er de medicus, de bestuurder en de managers makkelijker op maken? Enerzijds is ICT niet meer weg te denken, maar het is daarnaast taai en complex en een specialisme dat je ook zou moeten overlaten aan specialisten. Gebruikers dienen te worden meegenomen in het zien van de kansen die het vak biedt. Onze afhankelijkheid van ICT wordt in organisaties en ook maatschappelijk nog erg onderschat (netstoringen?). Zonder netwerk geen poli-spreekuur. Zonder wachtwoord geen consultregistratie, zonder verbinding vanuit huis geen inzage in het dossier tijdens een weekenddienst.

ICT of I&A? Meestal wordt gesproken over ICT en niet over I&A. Dat hoeft niet erg te zijn, mits het volledige spectrum van informatievoorziening en automatisering wordt bedoeld en de blik niet slechts gericht wordt op de hard- en software. Juist de inrichting van de software –die bestaat uit de werkpleksoftware, de systeemsoftware van de server omgeving en de applicatiesoftware- geeft de invulling aan de functionaliteiten die vanuit de bedrijfsprocessen gevraagd worden.
In onderstaande figuur is dat gevisualiseerd.


In mijn ogen wordt ICT in zorginstellingen nog regelmatig met schroom en onwetendheid benaderd. Tegelijkertijd staat het centraal in vele investeringsprojecten en organisatie verbetertrajecten. ICT wordt nog veel alleen vanuit de rechter zuil (Aanbod) benaderd waardoor een mismatch tussen de bedrijfsvoering en de ICT ontstaat. Door de middelste zuil (Vraag) goed in te richten worden deze twee werelden met elkaar verbonden. Het is dan ook beter om te spreken van I&A, want in dat begrip zijn zowel de vraag- als aanbodzijde aanwezig.

Het belang van I&A wordt onterecht en op grote schaal ondergewaardeerd.
I&A verdient het om vaste deelnemer te zijn aan het hogere managementoverleg en strategisch gesprekspartner te zijn van het bestuur. Zonder I&A is er geen innovatie in de zorg. Expertise in huis en juist gepositioneerd is een extra kans voor de organisatie om zich voortdurend te vernieuwen, te verbeteren en te onderscheiden. I&A is net zo belangrijk voor de continuïteit van de organisatie als financiën en financiële expertise dat zijn. Natuurlijk gaat alle aandacht uit naar de medische kwaliteit die een organisatie aan patiënten biedt. Maar zonder up to date I&A is zorgkwaliteit niet te garanderen. Iedere medische specialist weet dat ook.

De uitdaging voor I&A; idealiter vindt -vanuit de primaire zorgprocessen en vanuit de secundaire bedrijfsprocessen- een goede afstemming plaats over de inrichting van de informatievoorziening en de daarvoor benodigde ICT infrastructuur. Natuurlijk is het beheer van de harde infrastructuur een voorwaarde, maar daar houdt de functie van I&A niet op. Het gaat er om dat succesvol een brug wordt geslagen tussen het primaire zorgproces en de meest geëigende ICT-toepassingen zodat kwalitatief goede processen ontstaan.

Het beheer van de infrastructuur kun je ook als commodity inkopen en dat moet je juist aan de ICT-specialisten overlaten. Tegelijkertijd moeten de bruggenbouwers die de I&A functie een aanwezig gezicht geven in de organisatie, steviger in het organigram vertegenwoordigd zijn.

Op 26 november 2015 spreek ik over mijn ervaringen hoe invulling kan worden gegeven aan die uitwijk en back-up. Ik ga daarbij in op de keuze ‘wel of niet zelf doen’, het investeringsvraagstuk en de afwegingen vanuit het primaire proces die een rol spelen bij de besluitvorming. Bent u geïnteresseerd? Schrijft u dan in op http://www.tarq.nl/nieuws/ict-backup-en-uitwijk-infosessie-voor-ziekenhuizen/

Raden van Bestuur wens ik dat zij de I&A manager vinden die deze integrale benadering invult,  die zij in het strategische gesprek aan de bestuurstafel uitnodigen en vast deelnemer maken van het operationele managementoverleg.

Theo Vens
V&S Advies en Interimmanagement B.V. 

 

Theo Vens (51 jaar) studeerde Bedrijfskundige Informatica (HEAO) en Verandermanagement (SIOO). Sinds 2010 is hij zelfstandig adviseur en interimmanager. Hij richt zich op het realiseren van de brug tussen het primair proces en IT en op het realiseren van pragmatische oplossingen in een dialoog tussen gebruiker en de ICT specialist. Hij heeft veel ervaring in het bedrijfsleven, was managing consultant bij Cap Gemini en heeft bijdragen geleverd aan verschillende zorgorganisaties. Als reserve officier bij de Koninklijke Luchtmacht draagt hij bij aan de herinrichting van de commandovoering en als reservist draagt hij bij aan de moderne Krijgsmacht.