Uit de as herrijzen als team?
Werkdruk, stress en onze snel veranderende maatschappij vragen voortdurend om aanpassingen in jouw leidinggeven. Ons wereldbeeld verandert, verhoudingen verschuiven, maar organisaties en leiderschap veranderen niet zo snel mee. Daar had Cynthia veel last van, haar rol was totaal veranderd.
Cynthia is verpleegkundige en heeft een leidinggevende rol in het zorgteam. Ze kwam bij me als coachklant toen de organisatie naar meer zelforganisatie werkte. Het zorgde in het begin voor veel onrust in het team en er was altijd wel iets waardoor het hele team continu moest schakelen. Wie deed nu wat en wie was verantwoordelijk?
Het vraagt wat van je als leider om controle over een team los te laten, zodat zij adequaat kunnen inspelen op snelle ontwikkelingen. Cynthia’s functie kreeg hierdoor een heel nieuwe dynamiek. Ze moest flexibel mee bewegen, snel van rol wisselen en aannames herzien over hoe iets moest. Cynthia kwam steeds vaker doodmoe thuis, had angst om fouten te maken en werk kostte steeds meer energie.
‘Waarom moet alles steeds veranderen? ‘Ik wil gewoon lekker mijn werk doen’, was haar boze reactie.
Als antwoord heb ik haar meegenomen voor een natuursessie.
Ik wandel graag over de heide op de Sallandse Heuvelrug en dat heb ik ook met Cynthia gedaan. Wandelen in de natuur is sowieso erg goed voor je, zowel voor fysiek en mentaal welbevinden, maar Cynthia nam ik daarvoor niet alleen mee. Ik toonde haar een heideveld dat net daarvoor was afgebrand. Waar eerst nog mooie paarse heide was, was nu een zwart geblakerde plek. Cynthia vond dat de heide er verwoest en triest bij lag.
Toen vertelde ik haar dat de brand die hier had gewoed, juist heel goed is. Bij normale groei vind je namelijk vaak alleen struikheide. Door heide af te branden ontstaat afwisseling in oude en jonge heide en grotere diversiteit van flora en fauna. Waar de heide is weggebrand, loopt die opnieuw uit. Allerlei plantenzaden in de bodem krijgen nu pas de ruimte tot ontkiemen. De neerdalende as zorgt voor mineralen die de schrale heidegrond hard nodig heeft. Nieuwe plantensoorten komen op en trekken insecten aan. Er komt zo voedsel voor andere vogels, zoals de nachtzwaluw en korhoen. Winst op alle vlakken. Waar de heide eerst compleet verwoest lijkt, wordt het er uiteindelijk alleen maar sterker van. Net zoals je spieren zeer doen als je traint en zo sterker worden. Dit natuurprincipe heet antifragiliteit.
Ik geef Cynthia al wandelend de tijd om even na te denken over mijn verhaal.
Dan grinnikt ze en zegt ‘Dit is het antwoord op waarom niet alles gewoon zo kan blijven hè?’
En inderdaad.
In organisaties en ons leven geldt dat ook. Als je dingen ‘gewoon’ laat groeien ontstaat er teveel van hetzelfde. Je blijft in oude patronen en visies denken. Er wordt een bepaald slag mensen binnen gehaald dat bij elkaar past en elkaar versterkt. Andersdenkenden worden ontslagen of vertrekken uit zichzelf. Je krijgt een gebied met alleen maar struikheide.
Het gevaar is dat je teveel naar binnen keert en niet meer gevoed wordt door andere invloeden. Als zich dan onverwachte situaties voordoen, wordt het erg moeilijk schakelen.
Het is belangrijk dat je leert omgaan met het onverwachte. Eigenlijk is de hele evolutie een aaneenschakeling hiervan. Door een toevallige gebeurtenis sterft de ene soort uit en door variatie ontwikkelen zich steeds complexere levensvormen. Het zijn niet de grootste en sterkste soorten die overleven (bijv. dinosauriërs), maar juist die soorten die zich het beste aanpassen. In de natuur heeft het organisme dat zich het beste kan aanpassen en de beste verbindingen weet te leggen, de grootste overlevingskansen. Dat geldt ook voor leiders en organisaties.
Al wandelend valt het kwartje bij Cynthia. Verzet tegen de reorganisatie heeft weinig zin. Ze moet juist flexibel zijn.
Je toont je leiderschap vooral door te vertrouwen op de expertise en ambitie van je mensen. Dat geeft jou de ruimte om grip te houden op de dynamische omgeving van je organisatie en aansluiting te vinden bij nieuwe ontwikkelingen.
Flexibiliteit is niet altijd makkelijk, maar met de inzichten die Cynthia nu heeft, zet ze een mooie eerste stap in de goede richting.
Lia van Loo, coach, interim, auteur - 't Buitenab, lessen in leiderschap
